Rambam

'Mojżesz Majmonides

Mojżesz Majmonides, rabbi Mosze ben Majmon, Rambam, Abu Imran Musa Ibn Majmun, hebr. רבי משה בן מיימון , arab. موسى بن ميمون بن عبد الله القرطبي الإسرائيلي, (ur. 30 marca 1135 w Kordowie (Kordobie), zm. 13 grudnia 1204 w Kairze) – żydowski filozof (główny przedstawiciel arystotelizmu żydowskiego) i lekarz.

Majmonides w wyniku prześladowań religijnych opuścił około roku 1150 islamską Hiszpanię, studiował w Fezie teologię i medycynę, od roku 1165 osiadł w Egipcie. W Kairze został osobistym lekarzem sułtana Saladyna[1] oraz przywódcą tamtejszej gminy żydowskiej. Zajmował się handlem, medycyną, pisał prace z dziedziny prawa żydowskiego, medycyny, filozofii. Pochowany w Tyberiadzie w Izraelu; jego grób jest celem pielgrzymek. Twórczość teologiczna Był autorem najważniejszego średniowiecznego komentarza do Talmudu – "Księga przykazań" (Sefer ha-Micwot). Księga ta nie traktuje zasadniczo o metafizyce, lecz o teologii żydowskiej. Dzieło Majmonidesa przeznaczone było dla ludzi zaprawionych już w filozofii i nauce, którzy jednak nie wiedzieli, w jaki sposób uzgodnić wnioski nauki i filozofii z dosłownym znaczeniem Pisma Świętego. Stąd tytuł Przewodnik błądzących, a nie "wprowadzonych w błąd", jak niekiedy tłumaczono. Trzynaście zasad wiary W Komentarzu do Miszny sformułował tzw. Trzynaście zasad wiary, opisujących podstawy wiary judaizmu. Wiele wspólnot żydowskich włączyło ich recytację do swoich porannych modlitw. Jest wśród nich wyznanie wiary w przyjście Mesjasza (Moshiach): Wierzę z całkowitym przekonaniem w przyjście Mesjasza i mimo iż może się opóźnić, oczekuję Jego przyjścia codziennie Lista zasad wiary:

   1 Istnienie Boga
   2 Jedność Boga
   3 Duchowa i niecielesna natura Boga
   4 Wieczna natura Boga
   5 Jedynie Bóg powinien być przedmiotem kultu
   6 Objawienie Boga przez proroków 
   7 Wyższość Mojżesza w stosunku do innych proroków
   8 Boże Prawo dane na Synaju
   9 Niezmienność Tory jako Bożego Prawa
  10 Boża presciencja (przedwiedza) ludzkich działań
  11 Nagroda za dobro, kara za zło
  12 Przyjście Mesjasza żydowskiego
  13 Zmartwychwstanie umarłych

Twórczość filozoficzna

Podobnie jak w przypadku filozofów arabskich, w których ślady poszedł Majmonides, dzieło jego pozostawało zarówno pod natchnieniem neoplatonizmu, jak i arystotelizmu; akcentując wszakże zaznaczone już u Ibn Dauda momenty, Majmonides wyraźnie umieszcza na pierwszym miejscu Arystotelesa. Fakt ten wyjaśnia niezaprzeczalny wpływ, jaki Majmonides wywarł na filozofów chrześcijańskich w nadchodzącym stuleciu, szczególnie zaś na św. Tomasza z Akwinu. Według doktora żydowskiego nauka Prawa Bożego i filozofia to dwie – posiadające różny charakter – formy wiedzy; muszą też respektować naturę metafizyki ci, którzy oczekują od niej racjonalnego potwierdzenia wiary religijnej. W przeciwieństwie do Ibn Gabirola Majmonides utrzymuje, że czyste inteligencje nie posiadają materii oraz że materia ciał niebieskich różni się od materii ciał ziemskich.

Głównymi dziełami Majmonidesa były:

Przewodnik błądzących (More Newuchim), napisany między 1185 a 1190 r. – podstawowe dzieło filozoficzne Majmonidesa. We wstępie zawarta została klasyczna formuła zasad doktrynalnych judaizmu oraz podstawy racjonalistycznych poglądów filozoficznych, które wywarły wpływ na filozofię scholastyczną.

Powtórzenie Tory, inny tytuł Silna dłoń (Miszne Tora, Jad Ha-Chazaka) (1180), którego częścią jest Księga przykazań (Sefer ha-Micwot) – wielka kodyfikacja prawa żydowskiego, wyodrębniająca i omawiające 613 przykazań prawa Mojżeszowego. Była ona podstawą wszystkich późniejszych komentarzy do prawa żydowskiego. Komentarz do Miszny (Perush ha-Mishnah) - napisany w celu podniesienia rangi Miszny, jako samodzielnego, pełnoprawnego źródła studiów. Miał służyć zarówno jako wstęp do Talmudu jak i jego rewizja, poprzez przegląd różnych interpretacji ze wskazaniem właściwych.