Edut lekijum hadawar
Edut lekijum hadawar (עדות לקיום הדבר) – w halasze wyróżnia się dwa rodzaje świadectwa. Jednym z nich jest świadectwo „dla celów dowodowych”, które stanowi jedynie dowód, potwierdzenie na to, co się wydarzyło. Drugim z nich jest właśnie edut lekijum hadawar – świadectwo, dzięki któremu możliwe jest prawomocne zaistnienie jakiegoś faktu, poprzez to, że obecność świadków podnosi poziom daat (דעת - świadomości) tego zdarzenia.
Świadectwo o charakterze edut lekijum hadawar nie jest konieczne w odniesieniu do czynności z zakresu injanej hafla (ustnych deklaracji) ora mekach umemkar (מקח וממכר -spraw handlowych). Oznacza to, że w przypadku ślubowania (נדר-neder) czy przysięgi (שְׁבוּעָה -szewua) oraz zdarzeń z kategorii spraw pieniężnych obecność świadków nie warunkuje prawomocności aktu, a jedynie stanowi dowód na jego zaistnienie.
Sprawy zaliczane do kategorii injanej hafla wymagają niższego poziomu daat niż sprawy z zakresu mekach umemkar. Widoczne jest to np. w odniesieniu do człowieka określanego jako „goses” ( גסס)– tj. osoby umierającej. Osoba taka może skutecznie przyrzec przekazanie spadku, nie może ona jednak dokonać nabycia rzeczy (kinjan).
W kwestiach kiduszin i gitin niezbędne jest podniesienie świadomości zachodzących zdarzeń – ślubów lub rozwodów. Z uwagi na to obecność świadków stanowi tu edut lekijum hadawar – warunek uprawomocnienia się zdarzeń. Małżeństwo zawarte bez obecności dwóch świadków jest nieważne, nawet wtedy, gdy małżonkowie są zgodni co do tego, że małżeństwo zostało zawarte. Edut lekijum hadawar konieczne jest także do zaistnienia jibum – małżeństwa lewirackiego. Ten rodzaj świadectwa nie jest jednak konieczny do uprawomocnienia się halicy.
Jak zostało wskazane powyżej w sprawach z zakresu mekach umemkar obecność świadków nie ma charakteru edut lekijum hadawar, tj. uprawomocnienie się zdarzenia jest niezależne od obecności świadków. Wyjątek od tej zasady stanowi jednak sposób nabycia rzeczy określany jako kinjan halipin (קניין חליפין) lub kinjan sudar (קניין סודר) – nabycie poprzez symboliczną wymianę (np. przeniesienie własności pola dokonuje się poprzez symboliczne przekazanie chusteczki). Z uwagi na to, że faktyczny przedmiot transakcji pozostaje jedynie w świadomości jej uczestników, poziom daat tego wydarzenia musi zostać podniesiony. Konsekwencją takiego charakteru kinjan halipin jest m.in. to, że katan (małoletni) nie może skutecznie nabyć rzeczy w ten sposób chociaż, miderabanan, kiedy rozumie mechanizm kupna, może skutecznie nabyć rzecz w inny sposób. Inną konsekwencją tego, że faktyczny przedmiot kinjan halipin istnieje jedynie w świadomości uczestników zdarzenia jest to, że czas na wycofanie się z transakcji jest dłuższy, niż w przypadku innych sposobów nabycia. Zasadniczo możliwość rezygnacji z kontraktu istnieje jedynie w momencie „toch kedej dibur” (תוך כדי דיבור) – „podczas rozmowy”, tj. w momencie faktycznego zawierania transakcji. W przypadku kinjan halipin możliwość taka istnieje do czasu, kiedy zdarzenie pozostaje w świadomości jego uczestników (Jesziwa Pardes - Akademia Judaizmu: Talmud 63 - Edut lekijum hadawar oraz Talmud 64 - Kiduszin 65b&66a z 17.02.2013).
