Pesachim 114a
Arwej Psachim Perek asiri Pesachim קיד. Przedwieczór Pesach rozdział dziesiąty Pesachim strona 114a Mazgu lo kos riszon - nalali (dosł. rozcieńczyli) pierwszy kielich wina. Bejt Szamaj mówi najpierw błogosławimy dzień a później błogosławimy wino. Bejt Hilel mówi najpierw błogosławimy wino a potem błogosławimy dzień. Gemara - Tanu rabanan - uczymy się w Berajcie - To są różnice pomiędzy Bejt Szamaj i Bejt Hilel przy posiłku Bejt Szamaj mówi błogosławimy dzień a później błogosławimy wino mipnej - ponieważ dzień powoduje, że stawiamy wino na stół a druga rzecz jest, że dzień już był błogosławiony (zaszło słońce i automatycznie dzień jest pobłogosławiony, albo był pobłogosławiony w synagodze) a wina jeszcze nie było. Bejt Hillel mówi najpierw błogosławimy wino a później błogosławimy dzień mipnej dlatego, że wino powoduje, że mówimy kidusz (tzn. jak nie mamy wina ani chałki nie możemy powiedzieć kiduszu). Dawar acher - inna rzecz (inna przyczyna) błogosławieństwo nad winem jest stałe - bardziej rozpowszechnione niż błogosławieństwo nad dniem, a to co jest stałe ma pierwszeństwo przed tym co nie jest stałe. I halacha jest jak Bejt Hilel. Maj dawar acher? Po co ta druga przyczyna? Jeżeli powiedziałbyś tam Bejt Szamaj miał dwa powody a tu Bejt Hilel ma jeden powód, więc niech i tu będą dwa powody. Pszita - oczywiste (atakujące pytanie) - nie z tego powodu. Przecież bat kol potwierdziła, że halacha jest jak Bejt Hilel (Gemara Eruwim 13b(1)). Ibajt ejma pierwsza odpowiedź możesz powiedzieć, że ta Berajta, która potrzebuje drugiego powodu dla Bejt Hilel była zanim bat kol potwierdził, że halacha jest według Bejt Hilel, weibajt ejma albo możesz powiedzieć, że jest to po bat kol (po tym jak głos z nieba wyszedł i potwierdził, że halacha jest jak Bejt Hilel) i że ta Berajta jest wg Rabi Jechoszua, który mówi, że nie słuchamy bat kol. (Bawa Mecija 59b(2))
(1) Eruwin 13b Amar rabi Aba amar Szmuel trzy lata spierali się Bejt Szamaj i Bejt Hilel ci mówili halacha jest wg nas i ci mówili halacha jest wg nas. Bat kol wyszedł z nieba i powiedział to i to są słowa Boga Żywego a halacha jest jak Bejt Hilel.
(2) Bawa Mecja 59b jest machloket dotyczący tego czy pewien typ pieca jest podatny na tumę. Rabi Eliezer udowadniał, że ten typ pieca nie jest podatny na tumę, ale mędrcy nie zaakceptowali. Rabi Eliezer powiedział do nich to niech to drzewo przed jesziwą uzasadni. Drzewo się wykorzeniło i przeszło 100 amot, niektórzy mówią, że przeszło 400 amot. Mędrcy odpowiedzieli Rabiemu Eliezerowi, że halachy nie uzasadniamy przez drzewo. Rabi Eliezer powiedział niech ta rzeka uzasadni i rzeka zaczęła płynąć do tyłu. Mędrcy powiedzieli nie uzasadnia się halachy na podstawie rzeki płynącej do tyłu. R. Eliezer powiedział, jeżeli halacha jest tak jak ja niech ściany jesziwy uzasadnią i ściany zaczęły się przechylać. R. Jehoszua powiedział do ścian, jeżeli mędrcy się spierają, jakie prawo macie wy się do tego mieszać i ściany nie upadły z szacunku (respektu) dla R. Jehoszui ale z szacunku dla R. Eliezera nie wyprostowały się i tak są do dzisiaj. R. Eliezer powiedział, jeżeli halacha jest jak ja niech niebo uzasadni. Głos z nieba wyszedł i powiedział jak możecie się spierać z Rabim Eliezerem halacha jest jak on w każdym przypadku. R. Jehoszua wstał i powiedział Tora nie jest w niebie (Dewarim 30:12). W Gemarze jest pytanie co Rabi Jehoszua chciał przez to powiedzieć? Rabi Jirmija wyjaśnił, że R. Jehoszua miał na myśli to, że Tora została dana na har Synaj i nie słuchamy głosu z nieba bo jest w Torze napisane (Szemot 23:2) "acharej rabim lechatat" co oznacza, że zawsze idziemy wg zdania większości.
Tylko, że w Szemot 23:2 jest napisane coś odwrotnego "Nie przyłączaj się do większości w złym. Nie głosuj w sporze, skłaniając się ku [opinii] większości, by nagiąć wyrok."
Możliwe, że Rabi Jirmija rozumiał pierwszą część ww. wersetu dosłownie tj., że zabronione jest przyłączanie się do większości tylko w złym, a w dobrym można przyłączać się do większość pomimo, że nie ma się pewności (przekonania), że większość ma rację. Tylko, że jak jest machloket to nie wiemy, co jest dobre a co nie jest dobre i nie wiemy czy przyłączając się do większość przyłączamy się do dobrego czy do złego. I nawet gdyby powiedzieć, że halachiczny machloket jest pomiędzy dobrym a lepszym to nadal nie wiemy czy przyłączając się do większości przyłączamy się do lepszego. Dla mnie zarówno z ww. wersetu Szemot jak i całej Tory wynika, że należy się kierować tylko sprawiedliwością (Dewarim 16:19-20) tj. przyjmować opinię zgodną z Torą a nie większością czy mniejszością - większość, czy mniejszość nie jest argumentem - argumenty są z Tory. Oczywiście mam tak samo na względzie 13 Rozdział z Dewarim i wiem, że same cuda czy znaki nie są wystarczające do uzasadnienia czyichś słów. Każdą wypowiedź - opinię należy ocenić na podstawie Tory i gdy są zgodne z Torą należy ich słuchać a jak nie są zgodne z Torą to nie można ich słuchać bo byłoby to odstępstwo od Jednego Jedynego Boga HaSzem. Tak, więc Głosu Boga z nieba należy słuchać aczkolwiek trzeba mieć na uwadze, że Bóg może nas wystawiać na próbę Dewarim 13: 1) Wszystko, co Ja wam powiedziałem, starannie wypełniajcie. Nic do tego nie będziesz dodawał ani niczego od tego nie ujmiesz. (2) Jeśliby powstał pośród ciebie prorok albo ten, kto ma sny, i zapowiedziałby ci znak albo cud, (3) i potem nastąpiłby ten znak albo cud, o którym ci powiedział, i namawiałby cię: Pójdźmy za innymi bogami, których nie znasz, i służmy im, (4) to nie usłuchasz słów tego proroka ani tego, kto ma sny, gdyż to HaSzem, wasz Bóg, wystawia was na próbę, aby poznać, czy miłujecie HaSzem, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej. (5) Za HaSzem, waszym Bogiem, pójdziecie i jego będziecie się bać, i jego przykazań przestrzegać. Jego GŁOSU będziecie słuchać, Jemu będziecie służyć i jego się trzymać.
Zewachim 89a Miszna Cokolwiek jest częściej od innej zasady ma pierwszeństwo. Korbanot tamidim oddania stałe (codzienne) mają pierwszeństwo przed musafim (oddaniami dodatkowymi). Musaf szabat ma pierwszeństwo przed musaf rosz chodesz. Musaf rosz chodesz ma pierwszeństwo przed musaf Rosz Haszana, bo jest werset Bemidbar 28:23. Następna Miszna. Coś, co ma większy stopień świętości ma pierwszeństwo przed tym, co ma mniejszy stopień świętości. Kol hamekudasz mechawero kodem etchawero. Dam chatat krew oddania za grzech ma pierwszeństwo przed dam ola krwią oddania wstępującego mipnej ponieważ krew chatat ma to dodane, że dokonuje przebłagania za grzech. A co jeżeli te dwie zasady będą się spierały pomiędzy sobą? (Mniej święte jest częstsze a bardziej święte jest rzadsze, które ma pierwszeństwo?) Gemara Jeruszalmi Kohen gadol wenazir*) nie mogą stać się rytualnie nieczystymi nawet dla swoich bliskich. Szli drogą i zobaczyli martwego człowieka i mają go pogrzebać. R. Eliezer mówi kohen gadol ma to zrobić a nie nazir. Mędrcy mówią, że nazir ma stać się tame a nie kohen gadol. R. Eliezer powiedział, że jak kohen gadol stanie się nieczysty to musi się oczyścić ale nie musi składać oddania chatat za grzech, a nazir musi się oczyścić i złożyć chatat oddanie za grzech. Mędrcy odpowiedzieli mu, że nie, niech nazir pochowa bo świętość nazira jest chwilowa a świętość kohena jest stała.
Z tego wynika, że R. Eliezer uważa, że pierwszeństwo ma przestrzeganie zasady, że bardziej święte jest ważniejsze, świętość nazira jest większa, bo przy oczyszczeniu wymaga chatat i dla tego nie może się narazić na tume - leszitato i jest to spójne z Bejt Szamaj - w pierwszej kolejności błogosławimy dzień bo jest świętszy. (W 01.02.10 chyba się Rabin przejęzyczył, bo powiedział, że R. Eliezer uważa, że kohen gadol jest świętszy, bo musi złożyć korban i dla tego ma się stać nieczysty?) Mędrcy - pierwszeństwo ma to, co jest stałe, świętość kohena jest stała i dla tego nie może on narazić się na tume - leszitato i jest to spójne z Bejt Hilel, który mówi, że najpierw błogosławimy wino bo błogosławienie wina jest częstsze niż błogosławienie dnia.
- )Bemidbar 6:7 (nazir) Nie będzie się zanieczyszczał nawet przy swoim zmarłym ojcu, matce, bracie i siostrze swojej, gdyż na jego głowie jest znak poświęcenia się swojemu Bogu. Kohen gadol tak samo Wajikra 21:10-11.
