Chaim Halberstam

Rabin Chaim Halberstam (1793-1876) – Cadyk, założyciel i najwybitniejsza osobowość powstałej w 19 wieku Dynastii Sądeckiej. Uczeń Jakuba Izaaka Hurwicza z Lublina. Rabin Chaim Halberstam posiadał głęboką wiedzę talmudyczna. Zakazywał swoim uczniom chasydyzmu, przed osiągnięciem wiedzy talmudycznej na bardzo wysokim poziomie. Dlatego tez jesziwa założona przez Chaima Halberstama, cieszyła się ogromnym uznaniem zarówno wśród chasydów jak i ortodoksyjnych Żydów (mitnagdim) – przeciwników chasydyzmu, podejrzewających chasydów o uleganie heretyckim nauka Sabataja Cwi. Rabin Chaim Halberstam był wrogiem zbytku i żył bardzo skromnie. Prowadził dyskusje z dworem chasydzkim w Sadogórze, znanym z luksusowego stylu życia. Głównym tematem sporu była różnica między chasydyzmem Chaima Halberstama – kładącym nacisk na naukę, a przepychem sadogórskiego dworu. Spor zakończył się klątwą rzucona przez Chaima Halberstama na Dow Bera z Lelowa i cały sadogórski dwór. Odpowiedzią cadyków z Sadagóry była klątwa rzucona na chasydów sądeckich. Po kilku miesiącach sprawa nieco ucichła, jednak Chaim Halberstam pozostał nieprzejednany w swojej wizji chasydyzmu, w której nauka Talmud Tora zajmowała kluczową pozycję. Chaim Halberstam był wielkim autorem talmudycznym końca 19 wieku. Ogromne uznanie zdobył przede wszystkim dzięki dwutomowemu dziełu „Diwrej Chaim” wydanemu w 1864 i 1877 roku. Dzieła Chaima Halberstama świadczą o bardzo rozleglej znajomości Talmudu, komentarzy oraz literatury filozoficznej. Posługiwał się w nich cytatami z dziel Majmonidesa, Jehudi Halewiego, Abrahama ibn Dau. W swoich pismach krytykował żyjących w przepychu cadyków i wskazywał na wielkie znaczenie obowiązku dobroczynności. Cadyk Chaim Halberstam nauczał: „Ty nie rozdajesz pieniędzy setkom biedaków w obawie, ze mógłby pomiędzy nimi znaleźć się choćby jeden, który nie byłby tego wart. Ja rozdaje jałmużnę dla setek z nadzieja, ze pomiędzy nimi jest choćby jeden tego wart.”