Szofar

Szofar - róg zazwyczaj barani (może być też kozy lub antylopy) używany w czasie ceremonii żydowskich, szczególnie w czasie Rosz HaSzana.

Po raz pierwszy głos szofaru usłyszano w czasie objawienia na Górze Synaj (Szemot/II Ks.Mojż.19:16,19); w starożytności był używany do obwieszczenia nadejścia szabatu, świąt, Rosz Chodesz (Bamidbar/IV Ks.Mojż.10:10), dla celów kultowych w Swiątyni, a także do zwołania ludu Izraela na wojnę, do obwieszczenia roku jubileuszowego (Waikra/III Ks.Mojż.25:9-10) i wolności w całej ziemi.

Granie na rogu baranim przede wszystkim jest kojarzone z czasem pokuty, który ma miejsce w ciągu całego miesiąca Elul: wtedy to szofar słyszy się codziennie po porannych modłach, następnie w ciągu dwóch dni Rosz HaSzana i na zakończenie Jom Kipur.

W Rosz HaSzana szofar powinien zadźwięczeć co najmniej 100 razy (mea kolot).

Istnieją trzy rodzaje dźwięków szofaru: tekia (jeden dźwięk długi i przeciągły), szewarim (trzy dźwięki „płaczliwe”) i terua (dziewięć dźwięków krótkich).

Majmonides twierdził, że głos szofaru przypomina grzesznikom o potrzebie pokuty.

Symbolika rogu baraniego jest związana z wydarzeniem ofiarowania Izaaka i z nadejściem Mesjasza.

Baranek ofiarowany przez Abrahama w zamian za jego syna Izaaka był niezwykły: jego skóra posłużyła na pas Elijahu HaNawi (Proroka Eliasza), jego kości zostały użyte do położenia fundamentów pod ołtarz w Beit HaMikdasz (Świątyni) w Jerozolimie, jego ścięgna posłużyły na struny do harfy Króla Dawida, na jego lewym rogu grano na Górze Synaj w trakcie przekazywania Tory, a jego prawy róg obwieści nadejście Mesjasza.

---

Raw Saadia Gaon wymienia dziesięć powodów dla których w Rosz Haszana dmie się w szofar.

1. Dźwięk szofaru jest jak dźwięk trąby ogłaszającej koronację króla. Rosz Haszana upamiętnia stworzenie świata. Dmąc w szofar wyrażamy naszą akceptację faktu, że Bóg jest Królem.

2. Rosz Haszana jest początkiem Aseret jemej tszuwa – Dziesięciu dni skruchy. Dźwięk szofaru budzi człowieka i wzywa go do dokonania teszuwy.

3. Dźwięk szofaru w Rosz Haszana przypomina dźwięk szofaru, który słyszany był na górze Synaj, gdy Jisrael przyjmował Torę [Szemot 19:19 – „Głos szofaru rozchodził się i nasilał coraz bardziej.”].

4. Dźwięk szofaru przypomina głos proroków nawołujących do postępowania zgodnie z przykazaniami.

5. Dźwięk szofaru podobny jest do łkania i tym samym przypomina o zniszczeniu Świątyni. Szofar wzywa do modlitwy o wybawienie Jisraela.

6. Szofar – barani róg, przypomina o Akedat Jicchak [Bereszit 22:1-19] (Awraham złożył w oddaniu jagnię zamiast swego syna). Szofar wzywa do służenia Bogu tak, jak czynił to Awraham.

7. Dźwięk szofaru przywodzi na myśl potęgę Boga i wzywa do pokory [Amos 3:6 – „Czyż dmie się w trąbę w mieście, a lud się nie przelęknie?”]

8. Szofar przypomina o Dniu Sądu i wzywa do przygotowania się na to, że Bóg będzie sądził wszystkie czyny człowieka.

9. Idea szofaru powiązana jest z ideą roku jubileuszowego. Szofar stanowi zapowiedź wolności i powrotu Żydów do Ziemi Jisraela.

10. Gdy nadejdzie Mesjasz szofar będzie ogłaszał odkupienie całego świata, kiedy wszystkie narody poznają, że Haszem jest jeden i jedno jest Jego Imię.

(Na podstawie wykładów w Jesziwie Pardes - Akademii Judaizmu: Rosz haszana 5773 z dnia 14.09.2012 r. i Paraszat z dnia 05.09.2013 r.).