Dusza: Różnice pomiędzy wersjami
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | DUSZA - pierwiastek duchowy, który wyróżnił człowieka w dziele Stworzenia. Dusza nadaje człowiekowi metafizyczną perspektywę. Bóg stworzył pierwszego człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza duszę życia (Bereszit 2:7). Człowiek - obdarzony umysłem - jest istotą wertykalną (Raszi); pokonując własne ograniczenia („z prochu ziemi”) nieustannie dąży do celu, jakim jest | + | DUSZA - pierwiastek duchowy, który wyróżnił człowieka w dziele Stworzenia. Dusza nadaje człowiekowi metafizyczną perspektywę. Bóg stworzył pierwszego człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza duszę życia (Bereszit 2:7). Człowiek - obdarzony umysłem - jest istotą wertykalną (Raszi); pokonując własne ograniczenia („z prochu ziemi”) nieustannie dąży do celu, jakim jest uświęcenie duszy i poznanie Boga. |
| − | Dusza to potencjał człowieka, wyrażający się w słowie „Halel”. Sefer Tehillim ( | + | Dusza to potencjał człowieka, wyrażający się w słowie „Halel”. Sefer Tehillim (Księga Psalmów) kończy się wersetem: |
'''כֹּל הַנְּשָׁמָה תְּהַלֵּל יָהּ הַלְלוּיָהּ''' | '''כֹּל הַנְּשָׁמָה תְּהַלֵּל יָהּ הַלְלוּיָהּ''' | ||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
„niech cały umysł [neszama] głosi JedyneGo”, co jest aluzją do czasów, kiedy przyjdzie Meszijah (משיח). W tych dniach umysł będzie miał pełne zrozumienie istoty Boga (idea Jud Hej Waw Hej). | „niech cały umysł [neszama] głosi JedyneGo”, co jest aluzją do czasów, kiedy przyjdzie Meszijah (משיח). W tych dniach umysł będzie miał pełne zrozumienie istoty Boga (idea Jud Hej Waw Hej). | ||
| − | Słowo dusza w języku polskim nie oddaje całej złożoności żydowskiego pojmowania duszy. Według tradycji dusza człowieka składa się z pięciu konstytutywnych elementów. Nefesz to „dusza we krwi”, którą otrzymujemy od rodziców; wymiar biologiczny, pęd życiowy na wzór ''élan vital'' Henri Bergsona. Nefesz posiada człowiek oraz wszystkie stworzenia żyjące w morzu jak i na lądzie. Ruach to duch, „tchnienie”; odpowiednik greckiej pneumy, którą stoicy archaicznie wyobrażali sobie w postaci żółci. Ruach kieruje naszymi emocjami. Nefesz oraz ruach są dziedziczone. Wyższa dusza neszama odzwierciedla intelekt człowieka: jego myśli, mowę, modlitwę oraz etyczne działania. Jej siedliskiem jest mózg. Akronimem nefesz, ruach i neszama jest NeRaN czyli dusza w ciele. Z kolei chaja i | + | Słowo dusza w języku polskim nie oddaje całej złożoności żydowskiego pojmowania duszy. Według tradycji dusza człowieka składa się z pięciu konstytutywnych elementów. Nefesz to „dusza we krwi”, którą otrzymujemy od rodziców; wymiar biologiczny, pęd życiowy na wzór ''élan vital'' Henri Bergsona. Nefesz posiada człowiek oraz wszystkie stworzenia żyjące w morzu jak i na lądzie. Ruach to duch, „tchnienie”; odpowiednik greckiej pneumy, którą stoicy archaicznie wyobrażali sobie w postaci żółci. Ruach kieruje naszymi emocjami. Nefesz oraz ruach są dziedziczone. Wyższa dusza neszama odzwierciedla intelekt człowieka: jego myśli, mowę, modlitwę oraz etyczne działania. Jej siedliskiem jest mózg. Akronimem nefesz, ruach i neszama jest NeRaN czyli dusza w ciele. Z kolei chaja i jechida to metapoziomy duszy, które dane są człowiekowi w procesie jego duchowego dojrzewania. Chaja to żywotność, niejako esencja życia. Jechida znaczy „jedność”. Czerpiąc swoje źródło z Sefiry Keter [Korona] jest poziomem, na którym człowiek łączy się z HaSzem. |
Nefesz, ruach, neszama, chaja i jechida to 5 poziomów duszy, które określamy poprzez skrót NeRaN ChaJ. | Nefesz, ruach, neszama, chaja i jechida to 5 poziomów duszy, które określamy poprzez skrót NeRaN ChaJ. | ||
| + | |||
| + | Abraham [[Ibn Ezra]] mówił o 3 substancjach duszy: dusza roślinna, zwierzęca i rozumna. Ta ostania jest nieśmiertelna (zob. [[Hiszaarut hanefesz]]). | ||
| − | Według kabalistycznej tradycji w Adamie zawierały się dusze wszystkich ludzi. Ta jedna dusza podzieliła się na wiele „iskier”, które znalazły się w ciałach każdego człowieka z osobna. Kabaliści najgłębiej wyrażają przekonanie, iż człowiek powinien dążyć do restytucji wszystkich dusz w | + | Według kabalistycznej tradycji w Adamie zawierały się dusze wszystkich ludzi. Ta jedna dusza podzieliła się na wiele „iskier”, które znalazły się w ciałach każdego człowieka z osobna. Kabaliści najgłębiej wyrażają przekonanie, iż człowiek powinien dążyć do restytucji wszystkich dusz w jedną „duszę dusz”, tak aby dokonał się proces całkowitego tikkun ha-olam. |
| − | W Szabat Bóg ofiarowuje człowiekowi dodatkową duszę ( | + | W Szabat Bóg ofiarowuje człowiekowi dodatkową duszę ([[neszama jetera]]), dzięki której wznosimy się ku wieczności (Abraham Joshua Heschel). |
| − | W tradycji żydowskiej mocno ugruntowane jest przekonanie o powinowactwie snu ze śmiercią. W czasie snu Bóg zabiera duszę ludzką do niebiańskiej „przechowalni”. Po przebudzeniu należy zmówić modlitwę Mode | + | W tradycji żydowskiej mocno ugruntowane jest przekonanie o powinowactwie snu ze śmiercią. W czasie snu Bóg zabiera duszę ludzką do niebiańskiej „przechowalni”. Po przebudzeniu należy zmówić modlitwę [[Mode Ani]] („Dziękuję”), w której słowach dziękujemy Bogu za przywrócenie nas do życia: ''„Dziękuję Tobie, Królu Żyjący i Wieczny, że w litości swojej zwróciłeś mi duszę moją. Potężna jest wiara w Ciebie”''. |
[[Kategoria:Słowniczek_pojęć]] | [[Kategoria:Słowniczek_pojęć]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:53, 8 cze 2012
DUSZA - pierwiastek duchowy, który wyróżnił człowieka w dziele Stworzenia. Dusza nadaje człowiekowi metafizyczną perspektywę. Bóg stworzył pierwszego człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza duszę życia (Bereszit 2:7). Człowiek - obdarzony umysłem - jest istotą wertykalną (Raszi); pokonując własne ograniczenia („z prochu ziemi”) nieustannie dąży do celu, jakim jest uświęcenie duszy i poznanie Boga.
Dusza to potencjał człowieka, wyrażający się w słowie „Halel”. Sefer Tehillim (Księga Psalmów) kończy się wersetem:
כֹּל הַנְּשָׁמָה תְּהַלֵּל יָהּ הַלְלוּיָהּ
„niech cały umysł [neszama] głosi JedyneGo”, co jest aluzją do czasów, kiedy przyjdzie Meszijah (משיח). W tych dniach umysł będzie miał pełne zrozumienie istoty Boga (idea Jud Hej Waw Hej).
Słowo dusza w języku polskim nie oddaje całej złożoności żydowskiego pojmowania duszy. Według tradycji dusza człowieka składa się z pięciu konstytutywnych elementów. Nefesz to „dusza we krwi”, którą otrzymujemy od rodziców; wymiar biologiczny, pęd życiowy na wzór élan vital Henri Bergsona. Nefesz posiada człowiek oraz wszystkie stworzenia żyjące w morzu jak i na lądzie. Ruach to duch, „tchnienie”; odpowiednik greckiej pneumy, którą stoicy archaicznie wyobrażali sobie w postaci żółci. Ruach kieruje naszymi emocjami. Nefesz oraz ruach są dziedziczone. Wyższa dusza neszama odzwierciedla intelekt człowieka: jego myśli, mowę, modlitwę oraz etyczne działania. Jej siedliskiem jest mózg. Akronimem nefesz, ruach i neszama jest NeRaN czyli dusza w ciele. Z kolei chaja i jechida to metapoziomy duszy, które dane są człowiekowi w procesie jego duchowego dojrzewania. Chaja to żywotność, niejako esencja życia. Jechida znaczy „jedność”. Czerpiąc swoje źródło z Sefiry Keter [Korona] jest poziomem, na którym człowiek łączy się z HaSzem. Nefesz, ruach, neszama, chaja i jechida to 5 poziomów duszy, które określamy poprzez skrót NeRaN ChaJ.
Abraham Ibn Ezra mówił o 3 substancjach duszy: dusza roślinna, zwierzęca i rozumna. Ta ostania jest nieśmiertelna (zob. Hiszaarut hanefesz).
Według kabalistycznej tradycji w Adamie zawierały się dusze wszystkich ludzi. Ta jedna dusza podzieliła się na wiele „iskier”, które znalazły się w ciałach każdego człowieka z osobna. Kabaliści najgłębiej wyrażają przekonanie, iż człowiek powinien dążyć do restytucji wszystkich dusz w jedną „duszę dusz”, tak aby dokonał się proces całkowitego tikkun ha-olam.
W Szabat Bóg ofiarowuje człowiekowi dodatkową duszę (neszama jetera), dzięki której wznosimy się ku wieczności (Abraham Joshua Heschel).
W tradycji żydowskiej mocno ugruntowane jest przekonanie o powinowactwie snu ze śmiercią. W czasie snu Bóg zabiera duszę ludzką do niebiańskiej „przechowalni”. Po przebudzeniu należy zmówić modlitwę Mode Ani („Dziękuję”), w której słowach dziękujemy Bogu za przywrócenie nas do życia: „Dziękuję Tobie, Królu Żyjący i Wieczny, że w litości swojej zwróciłeś mi duszę moją. Potężna jest wiara w Ciebie”.
