Boska Komedia

Boska Komedia (La Divina Commedia) – poemat, którego autorem jest Dante Alighieri (1265-1321), uznawany za arcydzieło literatury światowej. Historia Data powstania „Boskiej Komedii” nie jest dokładnie znana. Przyjmuje się, że dzieło powstało w latach 1304-1321 po wygnaniu Dantego z Florencji. Ogólny sens „Boska Komedia” opowiada o podróży Dantego przez piekło, czyściec i raj. Dzieło to nie może jednak być odczytywane tylko dosłownie. „Boska Komedia” ma bowiem również znaczenie alegoryczne, ukazuje przemianę duchową człowieka, jego wyjście ze stanu zagubienia i odnalezienie sensu życia w Bogu. Czytana w ten sposób stanowi wyzwanie dla czytelnika, a także wezwanie do dokonanie takiej samej przemiany jaka stała się udziałem Dantego. „Boska Komedia” jest zwykle odczytywana po chrześcijańsku, ale wiele jej treści zbieżnych jest również z nauczaniem judaizmu. Wezwanie do teszuwy (skruchy, przemiany, pokuty) jest wspólne obu religiom. W „Hilchot teszuwa” Rambam (3, 4) napisał o dęciu w szofar na Rosz HaSzana: „Szofar mówi do nas: Obudźcie się z waszego snu i waszego letargu. Wstańcie! Zbadajcie wasze czyny, powróćcie czyniąc teszuwę i pamiętajcie o waszym Stwórcy. Wy, którzy zapominacie o prawdzie, zaabsorbowani tym, co ulotne, i przez cały rok poświęcacie swoje siły temu, co daremne i próżne, z czego nie będziecie mieć żadnej korzyści i co was nie ratuje – wpatrzcie się w wasze dusze! Naprawcie swoje drogi i swoje czyny i niech każdy z was porzuci grzeszne drogi i niedobre myśli.” Dźwięk szofaru powinien nas pobudzać do przemiany życia. Treść „Boskiej Komedii” jest z tym zbieżna. W Rosz HaSzana dmie się w szofar sto razy, sto razy budząc nas do życia z Bogiem. W „Boskiej Komedii” jest sto pieśni, których celem jest to samo. Struktura W „Boskiej Komedii” szczególne znaczenie mają cyfry 3 i 9. Dzieło podzielone jest na 3 części (Piekło, Czyściec i Raj), z których każda składa się z 33 Pieśni (Piekło ma 34 Pieśni, ale pierwsza traktowana jest jako wstęp do całości). „Boska Komedia” napisana jest jedenastozgłoskowcem a trzy kolejne wersy tworzą strofę zwaną tercyną – w ten sposób liczba sylab metrycznych w strofie wynosi 3 x 11 = 33. Interpretatorzy „Boskiej Komedii” odnoszą trójkę Dantego do chrześcijańskiej Trójcy (Boga Jednego w trzech Osobach), ale cyfra ta ma także bogate znaczenie w judaizmie. Oznacza świętość, pełnię, całkowitość. Dante przechodzi przez piekło, czyściec i raj, z których każdy ma 9 poziomów, aby ostatecznie dojść do prawdy. A 3 x 3 = 9 co, według zasady mispar katan, jest wartością liczbową hebrajskiego słowa „emet” oznaczającego po polsku właśnie „prawdę”. W tym ujęciu wędrówka Dantego symbolizuje wysiłek jaki trzeba podjąć aby osiągnąć pełnię zrozumienia, stać się człowiekiem, który ma właściwy stosunek do siebie samego, bliźniego i Boga. Można też powiedzieć, że piekło, czyściec i raj to metafory trzech stanów w jakich może się znajdować człowiek w stosunku do Boga. Piekło – jest jak uwięzienie w Micrajim, czyściec – jak wędrówka przez pustynię, raj zaś jak życie w świetle Tory, które jest zapowiedzią Olam Haba (Świata Przyszłego).