Stworzenie

Z WikiPARDES
Skocz do: nawigacja, szukaj

Raszi do Bereszit 1,1: „Bereszit bara. Podstawowy sens [pszat] tych słów należy rozumieć tak: «Na początku stwarzania nieba i ziemi [Bereszit brijat szamajim waarec], kiedy ziemia była bezkształtną pustką i była ciemność… Bóg zechciał, aby było światło». Gdyby Pismo chciało nam tutaj pokazać, że niebo i ziemia były pierwsze wedle kolejności, to by powiedziało: «Najpierw stworzył [Bariszona bara] niebo i tak dalej». Ilekroć mamy w Piśmie wyraz «reszit», to zawsze w połączeniu z następnym wyrazem [w związku składniowym smichut], na przykład «Na początku panowania Jojakima [Bereszit mamlechet Jehojakim]» (Jirmija 27,1), «początek jego królestwa [reszit mamlachto]» (Bereszit 10,10), «pierwsza część plonu twojego zboża [reszit dganecha]» (Dewarim 18,4). Dlatego Bereszit bara czytamy jako Bereszit bero, «na początku stwarzania». Podobnie zdanie «Na początku przemówił [diber] Bóg do Hoszei» czytamy «Na początku przemawiania [diburo] przez Świętego Błogosławionego do Hoszei Bóg Hoszei powiedział i tak dalej». A jeśli mimo to sądzisz, że niebo i ziemia były pierwsze w porządku stworzenia i że czytamy «Na początku wszystkiego stworzył Bóg to i to» - zastanów się raz jeszcze i zobacz, że napisano «Boska Obecność [ruach Elohim] unosiła się nad powierzchnią wód», a przecież nie wiemy, skąd nagle te wody! Dowiadujemy się tutaj, że woda istniała jeszcze przed stworzeniem ziemi. Niebo natomiast powstało z wody i z ognia. A zatem wypada się zgodzić, że Bereszit bara nie rozstrzyga, co stworzono jako pierwsze”.

Raszi polemizuje z Septuagintą. Czytamy w Talmudzie: „Opowiada się o królu Ptolemeuszu, że wezwał do siebie siedemdziesięciu dwóch mędrców i, nie wyjawiając powodu wezwania, posłał wszystkich do oddzielnych izb. I polecił każdemu z osobna: «Spisz dla mnie [po grecku] Torę twojego nauczyciela Moszego». Stało się tak, że wszyscy zapisali w natchnieniu jak jeden mąż: «Bóg stworzył na początku» [Elohim bara bereszit]” (Megila 9a). Tradycja żydowska nie pozostawia wątpliwości, co o tym wszystkim myśli: „A w te dni wypada pościć, bo to dni sponiewierania: […] Było to ósmego dnia miesiąca tewet, gdy król Ptolemeusz doprowadził do przepisania Tory na grekę. I na trzy dni zapadła ciemność najczarniejsza” (Megilat taanit za: Szulchan aruch, Orach chajim 580,2).

Opinia Rasziego jest znaczne późniejsza. Septaginta powstała w wyniku potrzeby środowiska żydowskiego w okresie hellenistycznym. Ocenia się, że 10% ludności Imperium Rzymskiego to byli żydzi mówiący po grecku. W Aleksandrii obchodzono corocznie święto upamiętniające przetłumaczenie Tory. Opinia o Septagincie zmieniła się po upadku Świątyni w Jerozolimie i po późniejszym ukształtowaniu się chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego.